CHƯƠNG 17 - SÁCH CÁC VUA 2

Vua Hô-sê cai trị Ít-ra-en (732-724)

¹ Năm thứ mười hai triều A-khát, vua Giu-đa, con ông Ê-la là Hô-sê lên làm vua cai trị Ít-ra-en chín năm, ở Sa-ma-ri. ² Vua đã làm diều dữ trái mắt Ðức Chúa, tuy không bằng các vua Ít-ra-en trước.

³ Vua Át-sua là San-ma-ne-xe tiến lên đánh vua. Vua Hô-sê đã phải làm tôi và triều cống vua ấy. ⁴ Nhưng vua Át-sua khám phá ra là vua Hô-sê âm mưu phản loạn: vua đã sai sứ giả đến với vua Ai-cập là Xô, và không còn triều cống vua Át-sua như hằng năm trước đây. Vua Át-sua cho bắt vua Hô-sê, xiềng lại và bỏ tù.

 Sa-ma-ri thất thủ (721)

⁵ Vua Át-sua tiến đánh cả xứ, đến Sa-ma-ri và vây hãm thành này ba năm. ⁶ Năm thứ chín triều vua Hô-sê, vua Át-sua chiếm được Sa-ma-ri và đày Ít-ra-en sang Át-sua. Vua cho họ định cư ở Khơ-lác, và ở ven sông Kha-vo thuộc vùng Gô-dan, và trong các thành xứ Mê-đi. 
 Suy gẫm về vương quốc Ít-ra-en suy tàn

⁷ Sự việc đó xảy ra, vì con cái Ít-ra-en đã đắc tội với Ðức Chúa, Thiên Chúa của họ, là Ðấng đã đem họ lên từ đất Ai-cập, đã giải thoát họ khỏi tay Pha-ra-ô, vua Ai-cập, và vì họ đã kính sợ các thần khác. ⁸ Họ theo những thói tục của các dân Ðức Chúa đã trục xuất cho khuất mắt con cái Ít-ra-en và những thói tục các vua Ít-ra-en đã tạo ra. ⁹ Con cái Ít-ra-en đã thốt những lời bất xứng phạm đến Ðức Chúa, Thiên Chúa của họ; họ xây cho mình các tế đàn ở nơi cao trong mọi thành của họ, từ tháp canh cho đến thành trì kiên cố. ¹⁰ Họ đã dựng các trụ đá và cột thờ trên mọi đồi cao và dưới mọi cây xanh. ¹¹ Ở đó, trên mọi tế đàn ở nơi cao, họ đã đốt hương như các dân Ðức Chúa đã đày cho khuất mặt họ, và họ đã làm những việc xấu xa để trêu giận Người. ¹² Họ phụng thờ những ngẫu tượng, mặc dù Ðức Chúa đã phán với họ: "Các ngươi sẽ không được làm điều đó."

¹³ Nhưng Ðức Chúa đã dùng tất cả các ngôn sứ và các thầy chiêm mà cảnh cáo Ít-ra-en và Giu-đa: "Hãy trở lại, bỏ con đường tà của các ngươi, hãy tuân giữ các mệnh lệnh và quy tắc của Ta, đúng theo Lề Luật Ta đã truyền cho cha ông các ngươi, và Ta đã chuyển đến các ngươi nhờ các ngôn sứ tôi trung của Ta." ¹⁴ Nhưng họ đã không nghe lời, họ cứng đầu cứng cổ như cha ông họ, những người không tin vào Ðức Chúa, Thiên Chúa của họ. ¹⁵ Họ đã khinh dể những quy luật của Người, cũng như giao ước Người đã lập với cha ông họ và những chỉ thị Người đã truyền cho họ. Họ đã đi theo thần hư ảo, và chính họ cũng trở nên hư ảo, theo các dân ngoại ở chung quanh họ, mặc dầu Ðức Chúa đã truyền cho họ không được làm như các dân đó. ¹⁶ Họ đã bỏ tất cả các mệnh lệnh của Ðức Chúa, Thiên Chúa của họ, và họ đã đúc cho mình tượng hai con bê; họ đã dựng cột thờ, sụp xuống lạy toàn thể thiên binh và phụng thờ Ba-an. ¹⁷ Họ đã làm lễ thiêu con trai con gái họ; họ làm nghề bói toán, nghề phù thuỷ, và họ bán mình để làm điều dữ trái mắt Ðức Chúa, để trêu giận Người. ¹⁸ Ðức Chúa nổi cơn thịnh nộ với Ít-ra-en và đẩy Ít-ra-en cho khuất nhan Người. Chỉ còn lại chi tộc Giu-đa.

¹⁹ Cả Giu-đa nữa cũng không tuân giữ các mệnh lệnh của Ðức Chúa, Thiên Chúa của mình, và theo những thói tục Ít-ra-en đã tạo ra. ²⁰ Vì thế, Ðức Chúa đã từ bỏ toàn thể dòng giống Ít-ra-en; Người đã hành hạ và nộp họ vào tay quân cướp cho đến khi xua đuổi họ cho khuất nhan Người. ²¹ Người đã tách Ít-ra-en khỏi nhà Ða-vít và họ đã tôn con ông Nơ-vát là Gia-róp-am làm vua. Vua Gia-róp-am đã thúc đẩy Ít-ra-en rời bỏ Ðức Chúa và làm cho họ phạm một tội lớn. ²² Con cái Ít-ra-en đã bắt chước vua mà phạm mọi tội vua đã phạm, họ không dứt bỏ các tội đó, ²³ đến nỗi Ðức Chúa đẩy Ít-ra-en đi cho khuất nhan Người, như Người đã dùng mọi ngôn sứ, tôi trung của Người, mà phán. Ít-ra-en đã bị đày biệt xứ sang Át-sua cho đến ngày nay.

 Nguồn gốc người Sa-ma-ri

²⁴ Vua Át-sua đã đưa người từ Ba-by-lon, Cu-tha, A-va, Kha-mát và Xơ-phác-va-gim đến định cư ở các thành xứ Sa-ma-ri, thế vào chỗ con cái Ít-ra-en. Họ chiếm Sa-ma-ri và ở trong các thành của xứ này.

²⁵ Ban đầu, khi mới định cư ở đó, họ không kính sợ Ðức Chúa, nên Người đã sai sư tử đến phá phách họ và giết hại nhiều người. ²⁶ Họ nói với vua Át-sua: "Các dân mà vua đã cho đi đày, và định cư ở thành xứ Sa-ma-ri, không biết cách tôn thờ vị thần của xứ. Vì thế, vị thần đó đã sai sư tử đến phá phách và giết chết họ, bởi họ không biết cách tôn thờ vị thần của xứ." ²⁷ Vua Át-sua mới truyền lệnh sau đây: "Hãy đưa một trong những tư tế mà ta đã cho đi đày, trở lại đó; tư tế ấy phải đến định cư ở đó và dạy họ biết cách tôn thờ vị thần của xứ." ²⁸ Bấy giờ, một trong những tư tế Sa-ma-ri, đã bị đi đày, tới định cư ở Bết Ên và dạy họ biết cách kính sợ Ðức Chúa.

²⁹ Nhưng mỗi dân lại tạc tượng thần của mình và đặt trong các miếu ở nơi cao mà người Sa-ma-ri đã xây; họ đã làm như vậy trong thành họ ở. ³⁰ Người Ba-by-lon tạc tượng thần Xúc-cốt Bơ-nốt, người Cu-tha tạc tượng thần Néc-gan, người Kha-mát tạc tượng thần A-si-ma, ³¹ Người A-va tạc tượng thần Níp-khát và Tác-tắc; còn người Xơ-phác-va-gim thì làm lễ thiêu con trai của họ để kính Át-ram-me-léc và A-nam-me-léc, các thần của dân Xơ-phác-va-gim. ³² Họ cũng kính sợ Ðức Chúa, và chọn những người cùng nhóm làm tư tế phục vụ tại các tế đàn ở nơi cao và tế lễ cho họ trong các miếu ở nơi cao. ³³ Họ kính sợ Ðức Chúa nhưng cũng phụng thờ các thần của họ, theo cách tôn thờ của các dân mà họ đã rời bỏ khi bị đi đày. ³⁴ Cho đến ngày nay họ vẫn theo cách tôn thờ xưa kia của họ.

Người Ít-ra-en đã không kính sợ Ðức Chúa, cũng không hành động theo những quy tắc, những quyết định, Lề Luật và mệnh lệnh Ðức Chúa đã truyền cho con cái ông Gia-cóp, người cũng được gọi tên là Ít-ra-en. ³⁵ Ðức Chúa đã lập giao ước với họ và truyền lệnh cho họ: "Các ngươi không được kính sợ các thần khác và không được sụp xuống lạy chúng; các ngươi không được phụng thờ và tế lễ chúng. ³⁶ Nhưng chính Ðức Chúa, Ðấng đã dùng sức mạnh lớn lao và cánh tay uy quyền đưa các ngươi lên từ Ai-cập, chính Người là Ðấng các ngươi phải kính sợ, phải sụp xuống lạy và phải tế lễ. ³⁷ Những quy luật, những quyết định, Lề Luật và mệnh lệnh Người đã truyền ghi chép cho các ngươi, các ngươi phải tuân giữ, phải thi hành mọi ngày. Các ngươi không được kính sợ các thần khác. ³⁸ Giao Ước Ta đã lập với các ngươi, các ngươi không được quên; và các ngươi không được kính sợ các thần khác. ³⁹ Nhưng chính Ðức Chúa, Thiên Chúa các ngươi, là Ðấng các ngươi phải kính sợ. Người sẽ giải thoát các ngươi khỏi tay mọi địch thù của các ngươi." ⁴⁰ Người Sa-ma-ri đã không nghe lời, họ cứ theo cách tôn thờ xưa kia của họ.

⁴¹ Như thế, các dân ấy đã kính sợ Ðức Chúa, nhưng cũng phụng thờ các ngẫu tượng của họ; con cái cháu chắt họ cũng làm như cha ông họ cho đến ngày nay.

CHIA SẺ

Sự chịu đựng của Thiên Chúa đã kết thúc, và Ngài đã để cho Át-sua mang Ít-ra-en đi. Điều Thiên Chúa đã làm với Ít-ra-en, điều đó Ngài có thể thực hiện với tập thể hay với cá nhân trong thế giới chúng ta trong thời đại này. Hãy xem qua một số tội của họ.

Họ đã quên lòng thương xót của Thiên Chúa (c.7) khi cứu họ ra khỏi ách nô lệ của người Ai-cập. Một trong những cách tốt nhất để thực sự ở lại với Thiên Chúa là nhắc nhở chính bản thân về tất cả những gì Ngài đã làm cho bạn (Tv 103).

Họ bắt chước những người dân ngoại  (c.8) vì thế việc thờ phượng Thiên Chúa đã ra hư hỏng bởi những thực hành thuộc về thế gian. Lúc đầu, họ còn thực hành những điều này một cách bí mật, nhưng rồi những thực hành bắt chước theo dân ngoại này đã được thực hiện một cách công khai và được thêm vào trong việc thờ phượng Thiên Chúa.

Họ đã giả điếc làm ngơ trước lời của các ngôn sứ (c. 13-18) và từ chối luật của Đức Chúa. Khi Thiên Chúa trừng phạt họ, họ lại càng thêm cứng lòng.

“Họ sợ Thiên Chúa” nhưng thực hành tôn giáo của riêng họ (c. 25,28, 32-34, 41)! Đức Chúa là Thiên Chúa của xứ sở  (c.27) nhưng không phải là thần duy nhất. Thiên Chúa đã từ chối tôn giáo của những người Sa-ma-ri-a (Ga 4:19-24) ngày hôm nay, Ngài cũng từ chối tất cả các việc thờ phượng mà không thuộc về “tinh thần và chân lý.”

Át-sua đã chiếm Ít-ra-en và hầu hết dân chúng bị đem đi đày tới Át-sua. Để thay thế cho số người Ít-ra-en bị đưa đi lưu đày, Át-sua đã đem các dân từ nới khác đên sống ở Sa-ma-ri. Trong bối cảnh đó những người ở Sa-ma-ri đã bị ảnh hưởng bởi tôn giáo của các dân tộc khác đến sống ở đây, họ vừa sợ Đức Chúa nhưng họ cũng sợ các ngẫu tượng khác. Giới răn đầu tiên trong Mười Điều Răn đòi buộc chúng ta chỉ biết kính sợ mình Ngài mà thôi. Liệu có những nỗi sợ nào chi phối bạn, để bạn vừa phục vụ Thiên Chúa, nhưng cũng lại phục vụ cả thế gian và ngẫu thần nữa ?