CHƯƠNG 04 - TÔ-BI-A

Cậu Tô-bi-a

¹ Hôm ấy, ông Tô-bít sực nhớ lại số bạc đã gửi ông Ga-ba-ên tại Ra-ghê, xứ Mê-đi, ² và ông nghĩ bụng: "Này mình đã xin cho được chết, tại sao không kêu Tô-bi-a, con của mình đến và nói cho nó hay về số bạc đó, trước khi mình chết?"
³ Vậy ông kêu Tô-bi-a, con ông lại; cậu đến gần ông, và ông nói với cậu: "Con hãy chôn cất cha cho tử tế. Hãy thảo kính mẹ con và đừng bỏ rơi người bao lâu người còn sống. Con hãy ăn ở đẹp lòng người và đừng làm điều chi phiền lòng người cả. ⁴ Này con, con phải nhớ rằng mẹ con đã trải qua bao nỗi ngặt nghèo vì con, khi con còn trong dạ mẹ. Khi người mất, con hãy chôn cất người ngay bên cạnh cha, trong cùng một phần mộ.

Lời dạy dỗ của Tobit

⁵ Con ơi, con hãy tưởng nhớ Ðức Chúa mọi ngày, đừng có ưng phạm tội và làm trái mệnh lệnh của Người. Hãy thực thi công chính suốt mọi ngày đời con và đừng đi theo những nẻo đường bất chính, ⁶ vì những ai sống theo sự thật thì sẽ thành công trong sự nghiệp của mình. ⁷ Con hãy dùng của cải bố thí cho tất cả những ai thực thi công chính, và khi bố thí, mắt con đừng có so đo. Ðối với ai nghèo khổ, con đừng ngoảnh mặt làm ngơ, để rồi đối với con, Thiên Chúa cũng sẽ không ngoảnh mặt làm ngơ. ⁸ Tuỳ con có bao nhiêu, hãy cho bấy nhiêu; có nhiều thì cho nhiều, có ít thì đừng ngại cho ít. ⁹ Như thế là con tích trữ một vốn liếng vững chắc cho những ngày gian nan. ¹⁰ Thật vậy, việc bố thí cứu cho khỏi chết và không để rơi vào cõi âm ty. ¹¹ Vì trước nhan Ðấng Tối Cao, của bố thí là một lễ vật quý giá cho những ai làm việc bố thí.

¹² Này con, hãy tránh xa mọi thứ dâm ô, và nhất là hãy lấy một người thuộc dòng dõi cha ông con làm vợ, chớ đừng lấy con gái dân ngoại, không xuất thân từ chi tộc cha con, vì chúng ta là con cái hàng ngôn sứ. Con ơi, hãy nhớ rằng, từ khởi đầu cha ông chúng ta là Nô-ê, Áp-ra-ham, I-xa-ác, Gia-cóp, tất cả đã lấy vợ trong họ hàng anh em mình, và đã được Chúa chúc phúc nơi con cháu, và dòng dõi các ngài sẽ được đất làm gia nghiệp. ¹³ Và giờ đây, hỡi con, hãy yêu thương anh em con, và lòng con chớ coi rẻ anh em con, cũng như con trai con gái của dân tộc con, mà không tìm vợ trong số những người ấy. Thật vậy, kiêu ngạo sinh ra nhiều đổ vỡ và bất hoà, và ở dưng đưa tới túng thiếu và nghèo mạt, vì ở dưng là mẹ của đói khát.

¹⁴ Bất cứ ai đã làm việc cho con, thì tiền công của người ấy con không được giữ lại qua đêm trong nhà, nhưng phải trả ngay cho họ. Nếu con làm tôi Thiên Chúa, Người cũng sẽ trả công cho con. Này con, hãy cẩn thận trong mọi việc con làm, và hãy tỏ ra con là nhà gia giáo trong mọi cách ăn thói ở của con. ¹⁵ Ðiều gì con không thích, thì cũng đừng làm cho ai cả. Ðừng uống rượu đến say sưa, cũng đừng lấy việc say sưa làm bạn đường của con.

¹⁶ Hãy chia cơm sẻ áo cho người đói rách. Phàm là của dư thừa, con hãy lấy mà bố thí, và mắt con đừng có so đo trong việc bố thí của con. ¹⁷ Cứ dọn thức ăn phủ phê trên mộ người công chính, còn người tội lỗi thì đừng cho.

¹⁸ Biết ai khôn ngoan thì tìm đến mà bàn hỏi và chớ coi thường bất cứ lời chỉ giáo nào hữu ích. ¹⁹ Hãy chúc tụng Ðức Chúa là Thiên Chúa mọi lúc; hãy xin Người dạy con cho biết theo nẻo chính đường ngay và giúp con thành công trong mọi đường đi nước bước cũng như mọi toan tính của con. Thật vậy, không phải dân nào cũng có khả năng suy xét, nhưng Chúa mới làm cho họ biết suy xét đúng, và cũng chính Người hạ xuống tận đáy âm phủ, nếu Người muốn. Và giờ đây, hỡi con, hãy ghi nhớ các mệnh lệnh ấy, và ước chi đừng bao giờ chúng bị xoá nhoà trong lòng con.

²⁰ Và bây giờ, hỡi con, cha cho con biết rằng cha có gửi ba trăm ký bạc cho ông Ga-ba-ên, người anh em ông Gáp-ri, tại Ra-ghê xứ Mê-đi. ²¹ Ðừng sợ, hỡi con, vì chúng ta đã lâm cảnh nghèo túng. Con sẽ nắm trong tay nhiều của cải, nếu con kính sợ Thiên Chúa, tránh xa mọi tội lỗi và làm điều lành trước mặt Chúa, Thiên Chúa của con."

 

CHIA SẺ

Các quyết định được đưa ra bởi Tô-bít. Tô-bít quyết định gửi Tô-bi-a đi để thu thập các khoản tiền đầu tư từ Ga-ba-en trong Ra-gê của xứ Mê-đi (4: 1-2, 20-21). Các khoản tiền này sẽ là phần thừa kế dành cho Tô-bi-a, vì Tô-bít nghĩ rằng cái chết mà ông cầu nguyện sắp xảy ra. Nếu bạn được Thiên Chúa cho biết mình chỉ còn sống trong một thời gian ngắn, đâu là những việc bạn ưu tiên thực hiện?

Các hướng dẫn của Tô-bít dành cho Tô-bi-a. cho thấy mối quan tâm với việc xử lý tiền, qua việc giúp người nghèo (4: 6-11, 16), thanh toán tiền lương cho người làm công (4:14) việc chôn cất ông và sau khi chết, đừng bỏ rơi mẹ anh ta (4: 3-4). Ngoài ra còn có lời khuyên về sắc dục và rượu chè (4: 12-13). Nguyên tắc Vàng, hãy đừng làm với bất cứ ai những gì bạn không muốn làm với bạn! (4:15). Ngoài những lời khuyên về cách đối nhân xử thế, Tô-bít còn cho lời khuyên khác hướng đến việc ca ngợi Thiên Chúa. Đây là một đặc điểm nổi bật của mỗi sáu lời cầu nguyện chính được ghi lại trong sách (xem 3: 2,11; 8: 5,15; 11:14; 13: 1). Đâu là  những kinh nghiệm khôn ngoan mà bạn nghĩ rằng mình đúc kết được để truyền lại cho con cháu hay những người đặc biệt trong cuộc sống của bạn? Bạn có xem việc hướng dẫn con cái mình kính sợ Thiên Chúa là một ưu tiên như những ưu tiên khác để giúp con bạn phát triển một cách toàn diện?