Vua
An-ti-ô-khô Ê-pi-pha-nê chết (2 Mcb 9:1-17)
1
Còn vua An-ti-ô-khô thì rảo khắp các miền thượng du. Vua nghe
tin ở Ba-tư có thành Ê-ly-mai, một thành nổi tiếng vì nhiều
của cải vàng bạc. 2 Ðền thờ trong thành cũng có nhiều báu
vật, có cả những mảnh giáp trụ bằng vàng, có áo giáp
và vũ khí mà con vua Phi-líp-phê là A-lê-xan-đê đã để
lại ; ông này là vua miền Ma-kê-đô-ni-a và là người
đầu tiên cai trị nước Hy-lạp. 3 Vậy vua An-ti-ô-khô đã
tới đó, tìm cách đánh chiếm và cướp phá thành, nhưng
không thành công, vì dân trong thành đã hay tin trước. 4 Họ
đứng lên giao chiến chống lại vua khiến vua phải bỏ chạy
về Ba-by-lon, lòng buồn não ruột. 5 Bấy giờ vua đang ở
Ba-tư.
Có người đến báo cho vua biết là các đoàn quân sang đất
Giu-đa đã bị thảm bại: 6 Tướng Ly-xi-a chỉ huy đoàn quân tinh
nhuệ nhất đã bị người Do-thái đẩy lui. Những người này
càng thêm mạnh nhờ vũ khí, quân nhu và và nhiều chiến
lợi phẩm thu được của những đoàn quân đã bị họ đánh
tan tành. 7 Họ đã triệt hạ Ðồ ghê tởm do vua xây ở trên
bàn thờ dâng lễ toàn thiêu tại Giê-ru-sa-lem, rồi xây
tường luỹ cao chung quanh Thánh Ðiện giống như ngày xưa. Cả
thành Bết Xua của vua, họ cũng xây như vậy. 8 Nghe tin
ấy, vua
rất đỗi kinh hoàng. Vua lâm bệnh liệt giường vì phiền não,
lại cũng vì sự việc không diễn ra như lòng mong ước. 9 Vua
nằm liệt như thế đã lâu, nỗi buồn cứ ngày đêm ray rứt.
Tưởng như ngày chết đã gần kề, 10 vua cho vời bạn hữu
đến và nói: "Tôi không thể chợp mắt, vì nỗi âu lo
canh cánh bên lòng. 11 Tôi tự nhủ: Tại sao giờ đây tôi
phải điêu đứng khổ sở như thế này? Trước kia, khi đang
cầm quyền, tôi hạnh phúc và được yêu mến biết bao! 12
Nhưng bây giờ, nhớ lại thời ở Giê-ru-sa-lem, tôi đã
lấy mọi vật dụng bằng bạc bằng vàng, đã sai người đi
tiêu diệt dân cư ở miền Giu-đa mà không có lý do chính
đáng. Hồi tưởng lại những hành vi tàn bạo đó, 13 tôi
biết chắc rằng chính vì thế mà tôi gặp phải bao nhiêu tai
biến, và giờ đây sắp phải chết nơi đất khách quê
người vì buồn phiền vô hạn.
Vua
An-ti-ô-khô V lên nối ngôi (2 Mcb 9:18-29)
14
Vua cho vời ông Phi-líp-phê, một trong số các bạn hữu của
vua, và đặt ông lên làm nhiếp chính trong toàn vương quốc. 15
Vua trao cho ông Phi-líp-phê vương miện, cẩm bào và ấn tín
của vua để ông nuôi nấng và giáo dục An-ti-ô-khô, con vua,
để sau này lên ngôi kế vị. 16 Vua An-ti-ô-khô băng hà tại
Ba-tư năm một trăm bốn mươi chín. 17 Hay tin ấy, ông
Ly-xi-a
lập con vua là An-ti-ô-khô lên ngôi kế vị. Vua này là
người đã được ông Ly-xi-a nuôi nấng từ nhỏ và đặt
tên là Êu-pa-to.
Ông
Giu-đa Ma-ca-bê bao vây đồn quân ở Giê-ru-sa-lem
18
Ðịch quân đóng tại đồn đã vây chặt dân Ít-ra-en ở chung
quanh Nơi Thánh. Chúng tìm mọi dịp để gây hoạ cho dân và
tiếp tay với dân ngoại. 19 Ông Giu-đa quyết định tiêu diệt
chúng và triệu tập đại hội toàn dân để bao vây. 20 Năm
một trăm năm mươi, họ tập hợp nhau bao vây đồn quân. Họ
đặt những cỗ pháo và những máy bắn đá. 21 Nhưng một số
bên địch thoát khỏi vòng vây. Có mấy tên vô đạo trong
dân Ít-ra-en cũng hùa theo chúng. 22 Cả bọn đến yết kiến và
tâu vua An-ti-ô-khô Êu-pa-to: "Ngài còn đợi đến bao
giờ mới xét xử và báo thù cho anh em chúng tôi? 23 Phần
chúng tôi, chúng tôi đã sẵn sàng phục vụ vua cha, đã thi
hành các mệnh lệnh và tuân giữ các chỉ dụ của người. 24
Chính vì thế mà đồng bào chúng tôi đến bao vây đồn quân
và coi chúng tôi như người dưng nước lã; hơn thế nữa,
tìm được ai trong chúng tôi, chúng cũng giết chết và
cướp đoạt tài sản. 25 Chúng ra tay không phải riêng gì với
chúng tôi, mà còn với toàn lãnh thổ của ngài nữa. 26 Kìa
chúng đang đóng trại gần đồn quân ở Giê-ru-sa-lem. Chúng
lăm le chiếm đồn quân nên đã tăng cường phòng thủ
Thánh Ðiện và Bết Xua. 27 Ngài không sớm ngăn
chặn, chúng
còn làm mạnh hơn thế nữa, và bấy giờ có muốn ngăn
chặn cũng vô phương."
Cuộc
chinh phạt của vua An-ti-ô-khô V và tướng Ly-xi-a.
Trận Bết
Dơ-khác-gia.
28
Nghe thế, vua An-ti-ô-khô nổi giận. Vua triệu tập tất cả các
bạn hữu, các tướng lãnh trong quân đội và các vị chỉ huy
kỵ binh. 29 Lại có những đạo quân đánh thuê từ những
vương quốc khác và nhiều hải đảo cũng đến với vua. 30
Tổng số quân sĩ của vua lên tới một trăm ngàn bộ binh, hai
mươi ngàn kỵ binh, ba mươi hai thớt voi trận. 31 Chúng tiến
quân qua ngã I-đu-mê và đóng trại gần Bết Xua, rồi giao
chiến trong nhiều ngày, có máy bắn đá yểm trợ. Nhưng từ
thế bị bao vây, quân Do-thái thoát ra được, phóng hoả đốt
các máy bắn đá và chiến đấu thật anh hùng.
32
Bấy giờ ông Giu-đa rời bỏ đồn quân đến đóng ở Bết
Dơ-khác-gia, đối diện với doanh trại của vua. 33 Sáng hôm
sau,
vua dậy sớm, dẫn đoàn quân trực chỉ Bết Dơ-khác-gia, tại
đây quân đội đã sẵn sàng giao chiến. Người ta thổi loa, 34
đem nước cốt nho và dâu cho voi thấy để kích thích chúng
xung trận. 35 Voi cũng được phân phối cho các đội
quân.
Cạnh mỗi thớt voi có một ngàn quân, mình mặc áo giáp kết
bằng khâu sắt, đầu đội mũ chiến bằng đồng, lại có năm
trăm kỵ binh tinh nhuệ đi bên mỗi con vật. 36 Ðám kỵ binh này
phải tính trước nơi con vật sắp tiến đến, và hễ nó đi
đến đâu, bọn chúng cũng phải đi theo, không rời một
bước. 37 Trên mỗi con vật có một cái tháp kiên cố bằng
gỗ để che chở cho nó. Tháp được cột vào con vật bằng
những sợi dây đai. Trong mỗi tháp có ba người lính có
thể giao chiến trên mình con vật ; ngoài ra còn có một quản
tượng. 38 Số kỵ binh còn lại, vua xếp cho đi hai bên đoàn
quân để quấy rối quân của ông Giu-đa và bảo vệ quân
của chúng.
39
Khi mặt trời chiếu vào khiên thuẫn bằng vàng bằng đồng,
thì núi non cũng phản chiếu và lấp lánh như những ngọn
đuốc. 40 Một phần đoàn quân của vua dàn trận trên núi
cao,
còn phần khác thì ở dưới đồng bằng. Chúng thận trọng
tiến lên, hàng hàng lớp lớp. 41 Mọi người đều rúng
động khi nghe thấy tiếng ồn ào của đám đông ấy : tiếng
bước chân huỳnh huỵch và tiếng vũ khí chạm vào nhau loảng
xoảng, vì đoàn quân ấy thật đông đảo và hùng mạnh. 42
Ông Giu-đa và đoàn quân tiến ra nghênh chiến. Trong đoàn
quân của vua có sáu trăm người ngã gục. 43 Ông
E-la-da
Au-a-ran thấy trong số những con vật có một con mang áo giáp
đóng huy hiệu hoàng gia, lại to lớn hơn các con khác, nên
tưởng rằng vua đang ngự trên đó; 44 thế là ông liều
mạng cứu dân và được lưu danh muôn thuở. 45 Ông dũng
cảm xông vào con thú đang đi giữa đội quân và chém giết
hai bên tả hữu, khiến chúng phải giãn ra. 46 Ông luồn xuống
dưới bụng voi ; đâm từ dưới lên và giết chết nó ; con
vật ngã xuống đất đè lên ông. Thế là ông chết ngay tại
chỗ. 47 Người Do-thái liền rút lui khi thấy lực lượng của
vương quốc và tinh thần của quân đội chúng.
Bết
Xua thất thủ. Núi Xi-on bị vây hãm.
48
Nhưng đoàn quân của vua An-ti-ô-khô lên tận Giê-ru-sa-lem
để tấn công người Ít-ra-en. Vua đóng trại để bao vây
miền Giu-đê và núi Xi-on. 49 Vua ký hoà ước với dân Bết
Xua ; dân này đã ra khỏi thành vì bị vây hãm quá lâu
không còn đủ lương thực, và năm ấy lại là năm sa-bát,
năm cho đất nghỉ. 50 Vua đã chiếm thành Bết Xua và đặt một
toán quân canh giữ. 51 Trong một thời gian dài, vua đóng quân
trước Thánh Ðiện, đặt những cỗ pháo, máy bắn đá, dàn
phóng hoả, dàn phóng đá, phóng tên và các cây cung. 52
Quân Ít-ra-en cũng chế tạo máy để chống lại các loại máy
của chúng và họ đã giao chiến trong một thời gian dài. 53
Nhưng lương thực trong kho đã hết, vì năm ấy là năm thứ
bảy, lại vì những người Do-thái tỵ nạn từ phía dân
ngoại trở về Giu-đê đã ăn hết số lương thực dự trữ.
54 Trong Nơi Thánh chỉ còn lại một ít người, bởi vì
nạn đói đang hoành hành dữ dội. Những người khác đã
phân tán đi mỗi người một ngả.
Người
Do-thái được tự do hành đạo
55
Tướng Ly-xi-a nghe tin ông Phi-líp-phê đã được vua An-ti-ô-khô,
lúc còn sinh thời, trao cho trách nhiệm giáo dục hoàng tử
An-ti-ô-khô để sau này lên ngôi kế vị. 56 Ông cũng được
tin là ông này đã từ Ba-tư và Mê-đi trở về cùng với
quân đội hoàng gia và đang tìm cách nắm chính quyền. 57
Tướng Ly-xi-a vội vàng ra lệnh lên đường. Ông nói với
vua, với tướng lãnh và dân quân : "Mỗi ngày chúng ta
một suy yếu, lương thực thì ít ỏi, địa điểm chúng ta vây
hãm thì kiên cố. Vả lại còn bao nhiêu việc nước đang đè
nặng trên vai. 58 Vậy giờ đây, chúng ta hãy ngưng chiến, hãy
làm hoà với những người ấy và cả dân tộc họ. 59 Chúng
ta cứ để họ sống theo các tục lệ của họ như trước kia.
Họ đã phẫn uất và hành động như trên chẳng qua là vì
chúng ta đã huỷ bỏ các tục lệ của họ." 60 Vua và các
thủ lãnh tán thành lời ông đề nghị ; vua sai sứ giả đến
cầu hoà với người Do-thái. Những người này chấp thuận.
61 Vua và các thủ lãnh cam kết với họ; vì thế họ
đã ra khỏi các pháo đài. 62 Vua tiến vào núi Xi-on; nhưng khi
chứng kiến tận mắt pháo đài, thì gác lời cam kết ra một
bên và ra lệnh triệt hạ các tường luỹ bao quanh. 63 Rồi vua
vội vã lên đường trở về An-ti-ô-khi-a. Thấy ông Phi-líp-phê
đang làm chủ thành, vua đã giao chiến với ông và dùng võ
lực chiếm lại thành.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Kính mời quý ACE chia sẻ cảm nhận hoặc nêu thắc mắc ở đây. Xin cám ơn.
HHTLC