Phần Thứ Hai
Lời tựa
1 Tiếng tốt danh thơm thì hơn dầu quý,
và ngày chết hơn ngày sinh.
2 Ði đám tang thì tốt hơn đi đám tiệc,
vì đó là điểm kết thúc của mọi người,
người còn sống phải để tâm suy nghĩ.
3 Phiền muộn thì tốt hơn vui cười,
vì bộ mặt rầu rĩ giúp lòng người được cải thiện.
4 Dạ người khôn ở nơi tang tóc,
lòng kẻ dại ở chốn vui chơi.
5 Nghe người khôn trách móc thì tốt hơn nghe kẻ dại ca khen;
6 vì tiếng cười của kẻ dại
khác nào cành gai nó lách tách dưới nồi,
điều ấy cũng chỉ là phù vân.
7 Bị áp bức, người khôn hoá dại,
của biếu xén làm hư hỏng lòng người.
8 Làm xong một việc thì tốt hơn mới bắt đầu,
nhẫn nại thì tốt hơn huênh hoang tự đắc.
9 Chớ vội để cho lòng mình nổi giận, vì chỉ người ngu mới nuôi giận trong lòng.
10 Ðừng nói: "Làm sao thời xưa lại hơn thời nay được?",
bởi vì hỏi như thế đâu phải là khôn.
11 Sự khôn ngoan đáng quý như một gia nghiệp,
và hữu ích cho những ai thấy ánh mặt trời.
12 Quả thật, núp bóng khôn ngoan khác nào núp bóng tiền bạc:
nhưng khôn ngoan hiểu biết thì có lợi hơn,
vì sự khôn ngoan làm cho người khôn được sống.
13 Hãy ngắm xem việc Thiên Chúa làm:
Người đã bẻ cong, nào ai uốn thẳng được?
14 Ngày gặp may mắn, hãy cứ vui hưởng.
Ngày bị rủi ro, hãy gẫm mà xem:
Ngày nào cũng do Thiên Chúa làm nên,
vì thế con người không thể khám phá
những gì sẽ xảy ra sau khi mình nhắm mắt xuôi tay.
Xét lại quan điểm truyền thống về sự thưởng phạt
15 Trong cuộc đời phù du của tôi, tôi đã thấy hết cả:
có người công chính bị tiêu vong dầu đã sống công chính,
có kẻ gian ác lại được sống lâu dầu đã làm điều ác.
16 Ðừng sống quá công chính, cũng chớ quá khôn ngoan.
Tại sao bạn lại huỷ diệt chính mình?
17 Ðừng quá ác độc, cũng chớ dại khờ!
Tại sao bạn lại phải chết trước thời hạn?
18 Tốt hơn, hãy cứ nắm điều này và đừng buông điều kia,
bởi vì người kính sợ Thiên Chúa sẽ làm được cả hai.
19 Sự khôn ngoan làm cho người khôn mạnh hơn cả mười thủ lãnh trong thành.
20 Trên mặt đất, chẳng có người công chính nào làm điều thiện và không bao giờ phạm tội.
21 Ðừng quan tâm đến tất cả mọi điều thiên hạ nói, kẻo phải nghe tôi tớ nguyền rủa bạn,
22 vì lòng bạn biết rõ: đã bao phen chính bạn cũng nguyền rủa người khác.
23 Tôi đã lấy khôn ngoan của tôi mà thử nghiệm tất cả những điều ấy. Tôi đã nói: "Tôi muốn nên khôn ngoan!", nhưng chuyện đó đối với tôi thật xa vời.
24 Những gì đang hiện hữu thì xa vời và sâu thăm thẳm, ai nào hiểu thấu!
25 Tôi chăm chú hết lòng, cố nhận thức, khảo sát, kiếm tìm lẽ khôn ngoan cũng như cách thẩm định chính xác, và tôi nhận biết rằng gian ác là ngu dại, là ngốc nghếch, là điên rồ.
26 Tôi thấy rằng đàn bà còn cay đắng hơn cả cái chết
khi nó trở thành cạm bẫy, khi lòng dạ nó là lưới dò,
và cánh tay nó là dây trói.
Người đẹp lòng Thiên Chúa mới hòng thoát khỏi tay nó, còn kẻ tội lỗi ắt bị nó tóm bắt.
27 Ông Cô-he-lét nói:
Nhờ xem xét từng chuyện một để tìm ra lý lẽ,
tôi đã thấy được điều trên đây.
28 Ðàn ông cho xứng đàn ông, ngàn người còn gặp một,
đàn bà cho ra đàn bà, muôn người chẳng thấy có ai:
đó là điều tôi vẫn tìm mà không thấy.
29 Còn đây là điều duy nhất tôi đã tìm thấy:
con người do Thiên Chúa làm nên, vốn đơn sơ ngay thẳng,
nhưng chính họ lại đi tìm đủ chuyện rắc rối quanh co.
CHIA SẺ
Cuộc
sống tốt đẹp hơn
(1–12). Cuộc sống tốt đẹp hơn bao gồm cả một số “điều cay đắng”, chẳng hạn như
nỗi buồn và sự quở trách, nhưng những điều cay đắng có thể làm cho cuộc sống tốt
hơn. Vào ngày sinh của bạn, bạn đã được đặt một cái tên. Vào ngày bạn qua đời,
cái tên đó sẽ trở nên tồi tệ hoặc thơm tho, tùy thuộc vào cách bạn sống. Nếu
danh thơm thì cái chết còn có giá trị cả hơn khi ra đời vì không gì có thể làm
tổn thương danh của mình được. Theo nghĩa đó, khi kết thúc tốt hơn khi khởi đầu
(câu 8). Nỗi buồn và sự quở trách có thể dạy cho bạn những bài học mà bạn sẽ
không thể học được theo bất kỳ cách nào khác (Châm 27: 5–6, 12). Bạn muốn trên mộ phần của mình sẽ được ghi lại
điều gì như một tóm kết chính đời sống của bạn trên trần gian này?
Cuộc
sống cân bằng
(13–24). Thiên Chúa đã ban cho cả sự thịnh vượng và nghịch cảnh, và Ngài biết quà
tặng đó sẽ là bao nhiêu và trong bao lâu. Thay vì chăm chú vào tương lai (câu
14b), hãy sống trong hiện tại và học cách thu lợi từ cả nỗi đau và niềm vui (Pl
4: 10–13). Trong các câu 16–17, Sa-lô-môn không đề nghị bạn nên chơi an toàn và
có được điều tốt nhất của cả hai thế giới. Các thì của động từ trong tiếng Do
Thái mang lại ý nghĩa, "Đừng tự nhận mình là người công chính và khôn
ngoan." Bạn vẫn đang trên đường đi và chưa đến nơi (Pl 3: 12–16). Đó là lý
do tại sao Thiên Chúa cân bằng cuộc sống của bạn với những thử thách và chiến
thắng: để giữ bạn không tự hào và gây nên những cản trở trên con đường mình. Làm thế nào để bạn sống sự cân bằng giữa những
dự luận bên ngoài và chính con người của bạn, giữa hiện tại và tương lai, giữa
sự tạm thời và vĩnh cữu?
"Nghe người khôn trách móc thì tốt hơn nghe kẻ dại ca khen" (câu 5)
Trả lờiXóaNhưng lạy Chúa, thực tế thì tiếng khen lúc nào cũng vẫn êm tai con hơn, làm lòng con hớn hở hơn, và con thích nghe hơn khiến con chẳng còn để ý xem lời khen đó đến từ ai nữa. Chúa Nhật 2 Mùa Vọng này, lời nhận định thẳng thừng và đanh thép của ông Gioan Tẩy Giả đã xoáy vào lòng con đau buốt: "Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho Cô cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy? Cô hãy sinh hoa quả xứng với lòng sám hối...Cái rìu đã đặt sát gốc cây: bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa." (xem Mt. 3: 7-8, 10). Thật chói tai, khó nghe vô cùng, nhưng lại rất đỗi thật và chân thành đến nỗi lòng con đã bị khuấy động tả tơi, Chúa ơi!
Con do Thiên Chúa làm nên, vốn đơn sơ ngay thẳng, nhưng chính con lại đi tìm đủ chuyện rắc rối quanh co (xem câu 29), chứ không phải người khác đã gây nên cho con. Con thấy rằng chính vì có khuynh hướng đổ thừa cho người khác mà con nhiều lúc đã trở nên kẻ giả hình, đã gây ra nhiều va chạm tổn thương trong tương quan với anh chị em con, chắc chắn đã làm Chúa đau lòng không ít. Cúi xin Chúa tha thứ cho con.
Chúa ơi, con khao khát được biến đổi tốt hơn mỗi ngày. Xin đặt lại trong con sự khiêm tốn và hiền lành Chúa đã cho con lúc khởi đầu để nhờ đó con được nhắc nhở nhìn con người và thế giới chung quanh con theo cái nhìn của Chúa, được ý thức hơn với những điều tốt xấu theo tiêu chuẩn của Chúa, được nhạy bén hơn với lời dạy dỗ bảo ban của Chúa, ngõ hầu mỗi cuối ngày con được vui mừng trao vào tay Chúa chút hoa quả tốt tươi con đã gặt hái được trong ngày với ân ban của Chúa. Xin cho con được nhận ra Chúa luôn ở bên con trong mọi giây phút để hướng dẫn con, để con không còn sợ hãi nữa, Chúa nhé. Con chân thành cầu xin như vậy, lạy Chúa là Cha rất nhân từ của con.
“Ðừng quá ác độc, cũng chớ dại khờ!“ Xin Chúa con con khôn ngoan để nhận ra được điều gì nên làm trong ngày hôm nay, khi các con con đang ở tuổi ương ngạnh, khi nối lo lắng về con cái trở nên áp lực, người mẹ như con có lúc cũng nói ra những lời cay cú với con mình, nói ra những điều “dễ xa nhau”, gây tổn thương tinh thần cho các con. Xin cho con cũng đừng bỏ lơ mà không học hỏi những cách thức giúp mẹ có thể tròn việc dạy dỗ và hướng dẫn các con teen sống vui, sống khoẻ và biết trách nhiệm với bản thân, gia đình.... Chúa biết con cần Chúa, xin soi rõ cho con. Amen!
Trả lờiXóa