CHƯƠNG 22 - SÁCH XUẤT HÀNH

¹ Nếu kẻ trộm bị bắt quả tang đang lúc đào ngạch và bị đánh chết, thì không có chuyện đòi nợ máu. ² Nhưng nếu mặt trời đã mọc, thì phải đòi nợ máu. Ăn trộm phải bồi thường; nếu không có gì bồi thường, thì bán nó đi mà đền những gì nó đã lấy trộm.
³ Nếu tìm thấy trong tay nó của đã lấy trộm, dù là bò, lừa hay chiên cừu còn sống, thì nó phải bồi thường gấp đôi.

Những tội phải bồi thường

⁴ Khi có ai làm hại ruộng đồng hay vườn nho và thả súc vật cho nó ăn hại ruộng người khác, thì phải lấy phần tốt nhất trong ruộng, trong vườn nho của mình mà bồi thường.

⁵ Khi có đám cháy lan đến bụi gai và thiêu huỷ đồng lúa đã gặt, lúa chưa gặt, hoặc ruộng nương, thì kẻ gây hoả hoạn phải bồi thường.

⁶ Khi có ai gửi người thân cận giữ hộ tiền bạc hay đồ vật mà bị mất trộm tại nhà người này, và nếu tìm thấy kẻ trộm, thì kẻ trộm phải bồi thường gấp đôi. ⁷ Nếu không tìm thấy kẻ trộm, thì chủ nhà phải tiến lại gần Thiên Chúa mà thề không có đụng tới của cải người thân cận.

⁸ Về mọi nố tội phạm liên quan đến bò lừa, chiên và quần áo, đến mọi vật bị mất, mà nếu có người nói: của tôi đó! Thì đôi bên phải đưa sự việc ra trước mặt Thiên Chúa. Kẻ bị Thiên Chúa tuyên bố là có tội, phải bồi thường gấp đôi cho người thân cận.

⁹ Khi có ai gửi người thân cận giữ hộ mình lừa, bò, chiên hay thú vật nào, nếu con vật ấy chết, bị thương hoặc bị lấy trộm mà không có ai chứng kiến, ¹⁰ thì đôi bên phải đến trước mặt Ðức Chúa: người giữ con vật phải thề không có đụng tới của cải người thân cận. Chủ con vật phải chấp nhận lời thề và người kia không phải bồi thường. ¹¹ Nếu con vật bị lấy trộm trong nhà người giữ hộ, thì người này phải bồi thường cho chủ con vật. ¹² Nếu con vật hoàn toàn bị thú dữ xé xác, và nếu người giữ hộ đưa ra bằng chứng, thì không phải bồi thường.

¹³ Khi có ai mượn người thân cận một con vật và để con vật bị thương hoặc chết trong khi chủ vắng mặt, thì người mượn phải bồi thường. ¹⁴ Nếu chủ có mặt, thì người ấy không phải bồi thường. Nếu là con vật cho thuê, chủ sẽ lấy tiền thuê.

Xâm phạm tiết hạnh gái trinh

¹⁵ Khi có ai dụ dỗ một thiếu nữ chưa đính hôn và ăn nằm với nàng, thì phải trả tiền cưới cho gia đình nàng. Nàng sẽ thành vợ người đó. ¹⁶ Nếu cha nàng nhất định không chịu gả, người ấy sẽ phải nộp một số tiền tương đương với tiền cưới một người con gái.

Luật đạo đức và luật tôn giáo

¹⁷ Ðàn bà phù thuỷ, ngươi không được để cho sống.

¹⁸ Kẻ giao hợp với thú vật phải bị tử hình.

¹⁹ Kẻ tế thần khác ngoài Ðức Chúa, sẽ bị Ðức Chúa loại trừ.

²⁰ Người ngoại kiều, ngươi không được ngược đãi và áp bức, vì chính các ngươi đã là ngoại kiều ở đất Ai-cập. ²¹ Mẹ goá con côi, các ngươi không được ức hiếp. ²² Nếu ngươi ức hiếp mà nó kêu cứu Ta, ắt Ta sẽ nghe tiếng nó kêu cứu. ²³ Cơn giận Ta sẽ bốc lên, Ta sẽ cho gươm chém giết các ngươi: thế là vợ các ngươi sẽ thành goá bụa, và con các ngươi sẽ thành côi cút.

²⁴ Nếu ngươi cho một người trong dân Ta, một người nghèo ở với ngươi vay tiền, thì ngươi không được xử với nó như chủ nợ, không được bắt nó trả lãi.

²⁵ Nếu ngươi giữ áo choàng của người khác làm đồ cầm, thì ngươi phải trả lại cho nó trước khi mặt trời lặn. ²⁶ Nó chỉ có cái đó để đắp, để làm áo che thân; nó sẽ lấy gì mà ngủ ? Nó mà kêu cứu Ta, Ta sẽ nghe nó, vì Ta vốn nhân từ.

²⁷ Ngươi không được nói phạm đến Thiên Chúa, không được nguyền rủa người đầu mục trong dân.

Của đầu mùa và con đầu lòng

²⁸ Ngươi không được chậm trễ dâng phần hoa màu và rượu nho của ngươi. Con đầu lòng trong số con cái ngươi, ngươi sẽ dâng cho Ta. ²⁹ Bò và chiên cừu của ngươi, ngươi cũng phải làm thế: con đầu lòng sẽ ở với mẹ nó bảy ngày, ngày thứ tám ngươi sẽ dâng nó cho Ta.

Con đầu lòng trong số con cái ngươi, ngươi sẽ dâng cho Ta

³⁰ Các ngươi sẽ là những người được thánh hiến cho Ta: thịt con vật bị thú dữ xé ngoài đồng, các ngươi đừng ăn, nhưng phải ném cho chó.

CHIA SẺ 

Với tài sản (1–15). Thiên Chúa muốn chúng ta tôn trọng tài sản của người khác và ý kiến chủ đạo ở đây là bồi thường (vv. 3, 5, 6, 12). Nhận tội và bày tỏ sự đau buồn vì điều đó vẫn chưa đủ. Cần phải có thêm sự sẵn sàng để làm điều phải lẽ đối với những ai đã bị làm tổn thương (Cn 6:30-31; Lc 19:8). Vua Đa-vít đã biết câu 1 và đã áp dụng luật này cho những người khác (2Sm 12:1-6), nhưng bản thân ông điều đó đã không được áp dụng theo lời dạy trong Xh 20:13-14.

Với con người (16-27). Những luật này mặc khải cho thấy sự thánh thiện của Thiên Chúa và khát khao của Ngài rằng: chúng ta trở nên một dân tộc thánh thiện (c. 30). Khi tuân giữ, những luật này đã bảo vệ con người khỏi những hành vi bạo lực, tống tiền, áp bức và phiền não. Thiên Chúa đã đồng cảm với những góa phụ và người mồ côi, những người lao động nghèo (Gc 5:1-4) và những người khách lạ. Chúng ta có hành xử theo cùng một cách thức như vậy không ?

Những nguyên tắc (27-30). Kính trọng Thiên Chúa và đặt Ngài lên trên mọi sự. Đức Giêsu đã tóm kết điều này trong Mt 6:33. Nếu chúng ta thật sự yêu mến Thiên Chúa với trọn con tim mình, chúng ta sẽ không còn ước ao làm tổn thương những người khác. Nhưng nếu Thiên Chúa không chiếm vị trí số 1, chúng ta sẽ bắt đầu lạm dụng tha nhân để chiếm đoạt những gì mình muốn.

Một loạt những nguyên tắc áp dụng luật trong chương này cho chúng ta thấy Thiên Chúa quan tâm đến quyền lợi và trách nhiệm con người phải có đối với nhau và đối với tài sản của người khác, hầu ngăn chặn những bất công và lạm dụng. Luật cũng dạy chúng ta có một cách thức hành xử thích hợp với những người cô nhi, quả phụ,… họ là ai trong xã hội chúng ta hôm nay ? Những người phải để lại những đứa con nơi quê nhà cho ông bà chăm sóc để đi kiếm việc làm nơi đất khách quê người, những người làm những công việc thấp hèn trong xã hội,… có được sự quan tâm, nâng đỡ, chia sẻ tương xứng hay bạn cho rằng sự công bằng đã được thực hiện qua những đồng lương họ đã nhận được ? Việc là một người tín hữu có làm cho bạn khác đi so với những người khác trong cách tương quan với tha nhân ?