CHƯƠNG 25 - SÁCH LÊ-VI

Các năm thánh

A. Năm hưu lễ

¹ Trên núi Xi-nai, Ðức Chúa phán với ông Mô-sê rằng:

² "Hãy nói với con cái Ít-ra-en và bảo chúng: Khi các ngươi vào đất Ta sắp ban cho các ngươi, đất phải nghỉ một sa-bát kính Ðức Chúa.
³ Trong sáu năm, (các) ngươi sẽ gieo vãi trong cánh đồng của (các) ngươi, trong sáu năm, (các) ngươi sẽ tỉa vườn nho của (các) ngươi, và (các) ngươi sẽ thu hoa lợi. ⁴ Nhưng năm thứ bảy sẽ là một sa-bát, một thời kỳ đất nghỉ, một sa-bát kính Ðức Chúa: (các) ngươi không được gieo vãi trong cánh đồng của (các) ngươi, không được tỉa vườn nho của các ngươi; ⁵ (các) ngươi không được gặt lúa tự nhiên mọc sau mùa gặt, không được hái những chùm nho từ vườn nho không cắt tỉa của (các) ngươi: đó sẽ là một năm đất nghỉ. ⁶ Sản phẩm tự nhiên của đất trong năm sa-bát sẽ nuôi các ngươi, tôi tớ nam nữ của (các) ngươi, người làm thuê của (các) ngươi, khách trọ nhà (các) ngươi; tóm lại các người trú ngụ nơi (các) ngươi. ⁷ Còn gia súc và dã thú ở trong đất (các) ngươi, thì tất cả hoa lợi của đất sẽ là lương thực cho chúng.

B. Năm toàn xá

⁸ (Các) ngươi phải tính bảy tuần năm, nghĩa là bảy lần bảy năm; thời gian của bảy tuần năm đó là bốn mươi chín năm. ⁹ Tháng thứ bảy, ngày mồng mười trong tháng, (các) ngươi sẽ thổi tù và giữa tiếng reo hò; vào ngày Xá tội, (các) ngươi sẽ thổi tù và trong toàn xứ các ngươi. ¹⁰ Các ngươi sẽ công bố năm thứ năm mươi là năm thánh và sẽ tuyên cáo trong xứ lệnh ân xá cho mọi người sống tại đó. Ðối với (các) ngươi, đó là thời kỳ toàn xá: mỗi người trong các ngươi sẽ trở về phần sở hữu của mình, mỗi người sẽ trở về dòng họ của mình. ¹¹ Ðối với các ngươi, năm thứ năm mươi sẽ là thời kỳ toàn xá: các ngươi không được gieo, không được gặt lúa tự nhiên mọc, không được hái trong vườn nho không cắt tỉa. ¹² Vì đó là thời kỳ toàn xá, một năm thánh đối với các ngươi, các ngươi sẽ ăn hoa lợi của đồng ruộng.

¹³ Năm toàn xá đó, mỗi người trong các ngươi sẽ trở về phần sở hữu của mình. ¹⁴ Nếu các ngươi bán cái gì cho người đồng bào hoặc mua cái gì từ tay người đồng bào, thì đừng ai làm thiệt hại người anh em mình. ¹⁵ Ngươi sẽ mua của người đồng bào theo số năm sau năm toàn xá, và nó sẽ bán cho ngươi theo số năm thu hoạch. ¹⁶ Còn nhiều năm thì ngươi mua giá cao, còn ít năm thì ngươi mua giá thấp, vì nó bán cho ngươi một số năm thu hoạch. ¹⁷ Không ai trong các ngươi được làm thiệt hại người đồng bào, nhưng (các) ngươi phải kính sợ Thiên Chúa của (các) ngươi, vì Ta là Ðức Chúa, Thiên Chúa của (các) ngươi.

Thiên Chúa bảo đảm về năm sa-bát

¹⁸ Các ngươi phải đem ra thực hành các quy tắc của Ta, phải giữ và đem ra thực hành các quyết định của Ta, và các ngươi sẽ được sống yên hàn trên đất ấy. ¹⁹ Ðất sẽ sinh hoa trái, các ngươi sẽ được ăn no nê và được sống yên hàn tại đó.

²⁰ Có lẽ các ngươi sẽ nói: "Năm thứ bảy chúng tôi sẽ ăn gì, nếu chúng tôi không gieo vãi và không thu hoa lợi?" ²¹ Ta sẽ truyền cho phúc lành của Ta đến với các ngươi vào năm thứ sáu, và phúc lành sẽ sinh hoa lợi đủ cho ba năm. ²² Năm thứ tám, các ngươi sẽ gieo vãi, nhưng sẽ lấy hoa lợi cũ mà ăn; đến năm thứ chín, đến khi gặt hoa lợi năm ấy, các ngươi sẽ ăn hoa lợi cũ.

Chuộc đất, chuộc nhà

²³ Ðất thì không được bán đứt, vì đất là của Ta, còn các ngươi chỉ là ngoại kiều, là khách trọ nhà Ta. ²⁴ Trong toàn xứ sẽ thuộc quyền sở hữu của các ngươi, các ngươi phải cho người ta quyền chuộc lại đất. ²⁵ Nếu người anh em của (các) ngươi lâm cảnh túng thiếu và phải bán một phần sở hữu của nó, thì người có quyền chuộc, tức là người bà con gần nhất, sẽ đến chuộc lại cái mà người anh em nó đã bán. ²⁶ Nếu ai không có bà con có quyền chuộc, nhưng lại có phương tiện và kiếm được tiền chuộc, ²⁷ thì nó sẽ tính những năm từ khi bán, còn trội bao nhiêu, nó sẽ trả cho người mua, và sẽ trở về phần sở hữu của mình. ²⁸ Nhưng nếu nó không kiếm được phương tiện để trả tiền lại cho người kia, thì của nó bán sẽ ở lại trong tay người mua cho đến năm toàn xá; đến thời kỳ toàn xá, của bán sẽ ra khỏi tay người mua, và người bán sẽ trở về phần sở hữu của mình.

²⁹ Nếu người nào bán nhà ở, trong một thành có tường luỹ, thì quyền chuộc sẽ kéo dài đến hết năm bán; quyền chuộc nhà sẽ kéo dài một năm. ³⁰ Nếu trong vòng một năm trọn mà nhà không được chuộc, thì nhà ở trong thành có tường luỹ sẽ thuộc hẳn về người mua và con cháu nó; vào năm toàn xá, nhà sẽ không ra khỏi tay nó. ³¹ Nhà cửa trong các làng không có tường luỹ chung quanh, thì được kể như đồng ruộng; người ta có quyền chuộc những nhà ấy, và năm toàn xá những nhà ấy sẽ ra khỏi tay người mua.

³² Còn các thành của các thầy Lê-vi, nhà cửa trong các thành thuộc quyền sở hữu của chúng, thì các thầy Lê-vi mãi mãi có quyền chuộc. ³³ Dù một thầy Lê-vi đã mua, thì nhà đã bán -trong một thành là sở hữu của nó- sẽ ra khỏi tay người mua vào thời kỳ toàn xá, vì nhà cửa trong các thành của các thầy Lê-vi là sở hữu của chúng giữa con cái Ít-ra-en. ³⁴ Còn đồng cỏ chung quanh các thành của chúng thì không được bán, vì đó là phần sở hữu vĩnh viễn của chúng.

Chuộc người

³⁵ Nếu người anh em của (các) ngươi lâm cảnh túng thiếu, và không trả nợ được (các) ngươi, thì (các) ngươi phải nâng đỡ nó, dù nó là ngoại kiều hay khách trọ, để nó có thể sống bên (các) ngươi. ³⁶ Với nó, (các) ngươi không được lấy lãi ăn lời, nhưng (các) ngươi phải kính sợ Thiên Chúa, và người anh em của (các) ngươi sẽ có thể sống bên (các) ngươi. ³⁷ (Các) ngươi không được cho nó vay bạc của (các) ngươi để lấy lãi và vay lương thực của (các) ngươi để ăn lời. ³⁸ Ta là Ðức Chúa, Thiên Chúa của các ngươi, Ðấng đã đưa các ngươi ra khỏi đất Ai-cập, để ban cho các ngươi đất Ca-na-an và để làm Thiên chúa của các ngươi.

³⁹ Nếu người anh em của (các) ngươi lâm cảnh túng thiếu bên cạnh (các) ngươi và phải bán mình cho (các) ngươi, thì (các) ngươi không được bắt nó làm công việc của người nô lệ; ⁴⁰ nó sẽ ở với (các) ngươi như một người làm thuê, một khách trọ, và sẽ phục vụ trong nhà (các) ngươi cho đến năm toàn xá; ⁴¹ khi đó, nó cùng với con cái nó sẽ ra khỏi nhà (các) ngươi, sẽ trở về thị tộc mình, sẽ trở về phần sở hữu của cha ông nó. ⁴² Quả thế, chúng là tôi tớ của Ta, mà Ta đã đưa ra khỏi đất Ai-cập, không được bán chúng như bán nô lệ. ⁴³ (Các) ngươi không được thống trị chúng cách hà khắc, nhưng hãy kính sợ Thiên Chúa của (các) ngươi.

Chúng là tôi tớ của Ta, không được bán chúng như bán nô lệ

⁴⁴ Tôi tớ nam nữ mà (các) ngươi sẽ có, phải là những người thuộc các dân tộc chung quanh các ngươi; các ngươi sẽ mua tôi tớ nam nữ từ các dân tộc ấy. ⁴⁵ Các ngươi cũng có thể mua trong số con cái các khách trọ, trú ngụ giữa các ngươi, trong các gia đình của chúng đang ở giữa các ngươi, những kẻ chúng đã sinh ra trên đất các ngươi: chúng sẽ là sở hữu của các ngươi. ⁴⁶ Các ngươi sẽ để chúng lại làm gia nghiệp cho con cái các ngươi mai sau; để con cái các ngươi giữ làm sở hữu. Các ngươi có thể bắt chúng làm nô lệ mãi mãi, nhưng anh em các ngươi là con cái Ít-ra-en, thì không ai trong các ngươi được thống trị cách hà khắc.

⁴⁷ Nếu một ngoại kiều hay khách trọ giữa (các) ngươi có phương tiện, và nếu người anh em của (các) ngươi lâm cảnh túng thiếu bên cạnh nó và phải bán mình cho ngoại kiều đó hoặc cho khách trọ giữa (các) ngươi, hoặc cho con cháu một gia đình ngoại kiều, ⁴⁸ thì sau khi bán mình, người anh em ấy vẫn có quyền chuộc: một người trong các anh em nó có thể chuộc nó; ⁴⁹ chú bác nó hay con của chú bác nó, hay một người bà con ruột thịt trong gia tộc nó có thể chuộc nó; hoặc nếu có phương tiện thì có thể tự chuộc mình. ⁵⁰ Với người đã mua nó, nó sẽ tính thời gian từ năm nó bán mình cho đến năm toàn xá, và giá tiền bán nó cứ tuỳ số năm mà tính, theo lương công nhật của người làm thuê. ⁵¹ Nếu còn nhiều năm, thì nó cứ tuỳ theo số năm ấy mà khấu trừ vào tiền bán nó, để trả tiền chuộc mình. ⁵² Nếu còn lại ít năm trước năm toàn xá, thì nó sẽ tính theo số năm ấy mà trả tiền chuộc. ⁵³ Nó sẽ ở với người kia như một người làm thuê từ năm nọ sang năm kia, nhưng người kia không được thống trị nó cách hà khắc.

⁵⁴ Nếu nó không được chuộc bằng những cách trên, thì nó sẽ được ra đi, nó cùng với các con nó, vào năm toàn xá. ⁵⁵ Thật vậy, con cái Ít-ra-en làm tôi tớ cho Ta, chúng là tôi tớ của Ta, những kẻ Ta đã đưa ra khỏi đất Ai-cập. Ta là Ðức Chúa, Thiên Chúa của các ngươi.

CHIA SẺ

Tài nguyên. Năm Sa-bát (c. 1-7) và Năm Toàn Xá  (c. 8-55; jubilee (toàn xá) có gốc từ từ jubal có nghĩa là thổi kèn trumpet) được dựa trên hai mệnh đề: “đất là của Ta” (c.23), và “con cái Ít-ra-en là tôi tớ của Ta” (c. 42-55). Thiên Chúa sở hữu đất; chúng ta là những người quản lý những gì Ngài đã chia cho chúng ta. Chúng ta phải sử dụng những tài nguyên của Ngài một cách khôn ngoan để tôn vinh danh Ngài, vì một ngày nào đó chúng ta phải tính sổ về sự quản lý của mình (Lc 16: 1tt).

Nghỉ ngơi. Ở đây cũng có ý nghĩa bảo vệ môi trường trong những luật này, vì tuân giữ luật này cũng để cho đất được nghỉ ngơi, cả đối với những gia súc hỗ trợ con người làm việc trên cánh đồng và những nông dân cũng được nghỉ ngơi. Cùng với những ngày Sa-bát mỗi tuần, hai biến cố nhắc nhở dân Ít-ra-en rằng nghỉ ngơi và làm việc phải song hành với nhau, và không được lạm dụng nhân sự cũng như tài nguyên Thiên Chúa ban.

Sự giàu có. Đây là mục đích kinh tế, vì Thiên Chúa quan tâm đến những người nghèo và những người bị ảnh hưởng (c. 25, 35, 39, 47).  Nếu Ít-ra-en tuân giữ luật của năm toàn xá, điều đó sẽ đem đến sự cân bằng về kinh tế, và người giàu khó có thể bóc lột người nghèo.

Trách nhiệm. Nhưng mục đích thiêng liêng còn hơn thế nữa, một sự nhắc nhở rằng Đức Chúa là Thiên Chúa trên cả đất và con người, và Ít-ra-en có trách nhiệm tín thác vào Ngài trong mọi sự. Họ không thể gieo trồng cả những năm thứ bốn chín hay năm mươi, nhưng phải đợi vụ mùa của năm thứ năm mươi mốt. Phải có đức tin để vâng theo (vv. 18–22)!

Cứu chuộc. Đức Giêsu đã dùng Năm Toàn Xá để nói về ơn cứu độ (Lc 4:16-21). Ngày hôm nay, Ngài ban sự nghỉ ngơi và tự do cho những ai tín thác vào Ngài. Lúc này đây chúng ta đang sống trong Năm Toàn Xá !

Thiên Chúa đã ban cho con người năm Đại xá, ngoài việc để chúng ta không phải luôn sống trong thân phận nô lệ, cũng như nghèo khổ, nhưng Ngài còn muốn con người cảm nghiệm được sự tha thứ, được tự do, được phục hồi nguyên trạng. Tuy nhiên, điều đó cũng đòi hỏi con người phải có một niềm tin, vì họ không được gieo trồng trong năm này mà phải phó thác nơi Thiên Chúa, và đó là mùa của niềm tin. Bạn đã có kinh nghiệm nhiều năm Toàn xá, những năm đó ngoài những kỷ niệm bên ngoài để nhớ về, những năm Toàn xá ấy có đem đến cho bạn kinh nghiệm thiêng liêng nào không ?