CHƯƠNG 04 - CHÂM NGÔN

Ðể cho Ðức Khôn Ngoan hướng dẫn
¹ Hỡi các con,
hãy lắng nghe lời nghiêm huấn của bậc cha anh,
và chú ý để hiểu cho tường.

2 Thật vậy, thầy ban cho các con lời khuyên quý báu;
đừng sao nhãng giáo huấn của thầy.
³ Thuở xưa, khi thầy còn nhỏ dại trước mặt phụ thân
và được mẫu thân yêu dấu như con một,
⁴ phụ thân vẫn thường dạy thầy rằng:
"Hãy để tâm nắm chắc lời cha,
tuân giữ lệnh cha truyền, và con sẽ được sống.
⁵ Hiểu biết và khôn ngoan, con hãy mua hãy sắm.
Ðừng bao giờ quên lãng và cũng chớ lìa xa
lời miệng cha dạy dỗ.
⁶ Con chớ bao giờ lìa bỏ khôn ngoan,
thì khôn ngoan sẽ giữ gìn con mãi.
Hãy yêu mến khôn ngoan,
khôn ngoan sẽ chở che bảo vệ.
⁷ Ðây là bước đầu của khôn ngoan:
con hãy mua lấy khôn ngoan;
và dùng tất cả những gì con sở hữu
mà sắm lấy hiểu biết.
⁸ Hãy kính trọng khôn ngoan,
con sẽ được khôn ngoan tán dương ca tụng;
nếu con cùng khôn ngoan gắn bó,
khôn ngoan sẽ đem vinh dự lại cho con.
⁹ Khôn ngoan sẽ đội lên đầu con vòng hoa lộng lẫy,
sẽ tặng cho con ngọc miện huy hoàng."
¹⁰ Này con, hãy lắng nghe và đón nhận lời thầy dạy bảo,
để năm tháng đời con được thêm nhiều.
¹¹ Thầy dạy cho con biết lối khôn ngoan,
dẫn con đi trên đường ngay nẻo chính.
¹² Khi con đi, bước chân sẽ thênh thang,
con có chạy cũng không hề vấp ngã.
¹³ Hãy bám chắc vào lời nghiêm huấn,
con chớ có lìa xa, nhưng gắng mà tuân giữ,
vì đó là sự sống của con.
¹⁴ Nẻo ác nhân, con chớ đi vào,
đường kẻ xấu, con đừng bước tới.
¹⁵ Hãy tránh xa, đừng ngang qua lối ấy,
quay lưng lại, tìm lối khác mà đi.
¹⁶ Vì khi chưa làm được điều dữ, ác nhân không tài nào chợp mắt,
khi chưa làm cho ai vấp ngã, chúng không thể ngủ yên.
¹⁷ Vì gian ác là bánh chúng ăn
và bạo hành là rượu chúng uống.
¹⁸ Ðường người công chính tựa ánh bình minh,
rực rỡ thêm cho đến hồi chính ngọ.
¹⁹ Còn đường ác nhân khác nào ngõ tối,

chúng không biết mình sẽ vấp vào đâu.
²⁰ Này con, lời thầy nói, con chú tâm để ý,
lời thầy dạy, con hãy lắng tai nghe:
²¹ đừng để mắt rời xa lời thầy,
nhưng hãy luôn gìn giữ ở tận đáy lòng con.
²² Vì lời thầy là sức sống cho ai tìm thấy
làm cho toàn thân được mạnh khoẻ an lành.
²³ Hãy gìn giữ tim con cho thật kỹ,
vì từ đó mà sự sống phát sinh.
²⁴ Miệng lọc lừa, con đẩy cho xa,
môi thâm độc, con xua cho khuất.
²⁵ Ðôi mắt con, hãy nhìn ngay phía trước,
ánh mắt con, hướng thẳng trước mặt con.
²⁶ Ðường con đi, hãy san cho phẳng,
ước chi mọi nẻo con bước được an toàn.
²⁷ Ðừng quanh bên phải, chớ quẹo bên trái,
cố giữ chân con khỏi điều xấu xa. 

CHIA SẺ

Người khôn ngoan động viên những người khác nghe Lời Chúa và tìm thấy sự khôn ngoan. Người cha đã nhận lấy sự khôn ngoan khi ông ta còn là một đứa trẻ, và khuyên nhủ con cái của mình làm như vậy. Hãy sống ngày hôm nay như thế nào để những lời khuyên và gương sáng của bạn sẽ ảnh hưởng đến những người khác và giúp họ sống một cách khôn ngoan.

Khi bạn có sự khôn ngoan, bạn có sự bảo vệ (c.6) thúc đẩy (c.8-9) và bạn sẽ có tự do để tiến bộ (c.12). Khi bạn vâng nghe Lời Ngài, ánh sáng sẽ trở nên sáng hơn trên lối sống của bạn (c.18). Nhưng điều này sẽ không thành hiện thực nếu bạn đang trên đường lối của kẻ dữ.

Một lần nữa, So-lo-mon nhấn mạnh đến một toàn thể con người được điều khiển bởi Lời Thiên Chúa (c.20-27); Cl 3:16). Điều này sẽ hướng dẫn bạn trên con đường chính trực và giữ bạn khỏi bị lạc đường.

Đọc lại trong Cựu Ước chúng ta thấy Sam-son là một con người được ban cho nhiều ơn đặc biệt, nhưng ông hay đi ngược lại với những lời khuyên mà chúng ta tìm thấy trong các chương 1-4 này. Đọc lại sách Thủ Lãnh chương 13-16 và bạn sẽ thấy rằng ông đã không tìm sự khôn ngoan của Thiên Chúa nhưng đi theo con đường nổi loạn. Ông đã quay lưng với con đường chính trực và đã có một cái kết bi đát. Ông đã sai khi chọn những người để làm bạn và nghe những lời dại dột thay vì những lời khuyên khôn ngoan. Nếu Sam-son để cho Lời làm chủ toàn thể con người và cuộc đời ông, Sam-son đã có thể đem đến những phúc lành cho chính bản thân ông cũng như vinh quang thuộc về Thiên Chúa. Nhìn lại kinh nghiệm của Sam-son và những lời khuyên trong chương này, bạn có thấy mình học được điều gì cho bản thân ?