CHƯƠNG 13 - CHÂM NGÔN

¹ Con khôn giữ lời cha nghiêm huấn,

kẻ nhạo báng chẳng nghe lời sửa dạy.

 ² Người nói điều lành thì được hưởng điều lành,

còn quân phản trắc chỉ thích gây bạo động.

³ Giữ mồm giữ miệng là bảo toàn mạng sống,

khua môi múa mép ắt sẽ phải thiệt thân.

⁴ Kẻ lười biếng thèm muốn mà chẳng được gì,

người chuyên cần muốn chi cũng được thoả mãn.

⁵ Người chính trực ghét lời dối trá lọc lừa,

kẻ gian ác làm điều xấu xa ô nhục.

⁶ Ðức công chính giữ gìn người sống thanh liêm,

còn tội lỗi đưa ác nhân đến chỗ tiêu diệt.

⁷ Người chẳng có chi thì khoe mình giàu có,

kẻ nhiều của cải lại làm bộ túng nghèo.

⁸ Của cải có sức chuộc mạng người,

còn kẻ nghèo chẳng nghe ai trách móc.

⁹ Ánh sáng người chính trực đem lại niềm vui,

ngọn đèn của ác nhân sẽ bị dập tắt.

¹⁰ Tự mãn tự kiêu chỉ gây ra cãi cọ,

nghe lời khuyên nhủ thì sẽ được khôn ngoan.

¹¹ Của cải mau tăng sẽ mau giảm,

ai từ từ thu góp sẽ giàu lên.

¹² Giấc mộng chưa thành làm trái tim khắc khoải,

ước mơ toại nguyện là cây ban sự sống.

¹³ Coi khinh lời dạy sẽ bị tiêu vong,

tôn trọng lệnh truyền sẽ được ân thưởng.

¹⁴ Giáo huấn của hiền nhân là suối nguồn sự sống

giúp chúng ta tránh cạm bẫy tử thần.

¹⁵ Biết xử sự thì người đời mộ mến,

theo đường bất tín sẽ chẳng tới đâu.

¹⁶ Người khôn ý thức việc mình làm,

kẻ ngu để lộ điều dại dột.

¹⁷ Sứ giả gian manh chỉ gây nên tai hoạ,

sứ giả trung tín là phương thuốc chữa lành.

¹⁸ Coi khinh lời nghiêm huấn ắt phải nghèo phải nhục,

tuân giữ lời sửa dạy hẳn sẽ được hiển vinh.

¹⁹ Ước mơ thành tựu khiến tâm hồn vui thú,

từ bỏ gian tà là điều đứa ngu ghê tởm.

²⁰ Ði với người khôn, ắt sẽ nên khôn,

chơi cùng kẻ dại, sẽ mang lấy hoạ.

²¹ Ðiều bất hạnh bám sát người tội lỗi,

chuyện may lành là phần thưởng của chính nhân.

²² Người đức độ để gia sản tới đời con đời cháu,

của cải đứa tội lỗi lại dành cho chính nhân.

²³ Ðất người nghèo vỡ hoang thì dồi dào lương thực,

nhưng nhiều kẻ mất mạng vì bất công.

²⁴ Kẻ ghét con mới không dùng roi vọt,

người thương con sẽ lo sửa phạt con.

²⁵ Chính nhân được ăn no, kẻ ác phải đói bụng. 

CHIA SẺ

Chương này cho ta những lời khuyên thực dụng làm thế nào để trở nên người khôn ngoan. Trước hết, hãy lắng nghe những lời nghiêm huấn và hướng dẫn (c.1) và học biết để đón nhận những lời khuyên (c.10) và sửa phạt (c.24). Hãy đồng hành với người khôn ngoan (c.20) và lắng nghe những lời đàm thoại của họ (c.14), và bạn sẽ trở nên giống như họ. Khi bạn suy niệm Lời Chúa, bạn đang đồng hành cùng với người khôn ngoan nhất giữa những người khôn, vì thế đừng xao nhãng Kinh Thánh (c.13).

Chương này cũng cho chúng ta những lời khuyên liên quan đến sự giàu có. Người lười biếng sẽ không làm việc và muốn giàu có (c.4) và không kiếm được chúng bằng cách thức không có lương thiện (c.11). Câu 7 cảnh báo bạn đừng nên giàu có trong những gì mà tiền của có thể mua trong khi bạn lại phớt lờ những gì tiền của không thể mua được.

Hãy dành thời gian để suy nghĩ về tương quan của bạn với con cái của mình hay những người xung quanh bạn. Những người đó có được những ảnh hưởng gì khi họ ở gần bạn, đặc biệt nếu bạn là những bậc làm cha mẹ, con cái bạn sẽ được thừa hưởng những gì từ bạn ? Phải chăng bạn để lại cho con cái mình gia sản niềm tin ? Đâu là những ưu tiên hầng đầu của bạn ? Và cách thức bạn thực hành như thế nào ? Liệu bạn có hài lòng và tự hào khi thấy con cái và những người bạn có ảnh hưởng thực hành những điều bạn sống ?