CHƯƠNG 01 - CHÂM NGÔN

Ðề Tựa Tổng Quát

¹ Ðây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, ông là con vua Ða-vít và là vua Ít-ra-en;

² Các châm ngôn này nhằm giúp con người

biết lẽ khôn ngoan và nhận lời nghiêm huấn,

hiểu được những lời lẽ thâm thuý cao sâu,

3 đón nhận lời nghiêm huấn để biết cách xử sự khôn ngoan:

biết sống công bình, công minh và chính trực.

⁴ Các châm ngôn này

cũng nhằm giúp cho kẻ ngây thơ nên sáng suốt,

cho giới trẻ thêm hiểu biết và thận trọng.

⁵ Các châm ngôn này còn nhằm giúp ta hiểu

những châm ngôn và những lời bóng bẩy,

những ngôn từ và câu đố của các bậc hiền nhân.

⁶ Người khôn ngoan hãy nghe để được thêm kiến thức;

người hiểu biết hãy nghe, và sẽ tìm được lời hướng dẫn.

⁷ Kính sợ Ðức Chúa là bước đầu của tri thức.

Kẻ ngu si khinh thường khôn ngoan và lời nghiêm huấn.

I. Phần Mở Ðầu Những Lời Huấn Dụ Của Khôn Ngoan

⁸ Người khôn tránh bạn xấu

Này con, giáo huấn của cha, con hãy nghe,

lời dạy của mẹ, con đừng gạt bỏ.

⁹ Vì những lời ấy sẽ là vòng hoa xinh con đội lên đầu,

là vòng kiềng con đeo vào cổ.

¹⁰ Này con, nếu bọn người tội lỗi có rủ rê con,

con chớ bao giờ ưng thuận.

¹¹ Có thể chúng sẽ nói : "Lại đây với bọn tao.

Ta hãy nằm chờ để ra tay hạ sát,

rình cả đứa vô tội chẳng hề làm gì ta.

¹² Như tử thần, ta hãy nuốt sống ăn tươi bọn chúng,

cho chúng phải sa vào âm phủ

ngay lúc còn khoẻ mạnh an lành.

¹³ Mọi của cải quý giá, ta sẽ chiếm hữu;

của cướp được, ta sẽ chất đầy nhà.

¹⁴ Hãy cùng bọn tao đồng thuyền đồng hội,

rồi ta sẽ ăn đủ chia đều."

¹⁵ Này con, nếu chúng nói như vậy,

con cũng đừng đi một đường với chúng,

cố giữ chân con xa khỏi lối chúng đi.

¹⁶ Chúng nhanh chân chạy theo điều dữ,

lại vội vàng đổ máu người ta.

¹⁷ Thật hoàn toàn vô ích

khi chim nhìn thấy lưới người giăng.

¹⁸ Chúng có ngờ đâu

chính chúng đang nằm chờ bị người ta sát hại,

đang rình gây tai hại cho chính mình.

¹⁹ Ai manh tâm trục lợi, số phận là thế đó.

Của phi nghĩa cướp đi sinh mạng người chiếm đoạt.

Ðức Khôn Ngoan kêu gọi người khờ dại

²⁰ Ðức Khôn Ngoan kêu to ngoài đường phố,

cất tiếng nơi quảng trường,

²¹ kêu gọi chỗ ồn ào náo nhiệt,

tuyên bố nơi cổng thành :

²² "Hỡi những kẻ ngây thơ khờ dại,

các ngươi còn chuộng sự ngu dốt đến bao giờ?

Ðến bao giờ kẻ nhạo báng còn ưa chế giễu,

đứa ngu si còn khinh sự hiểu biết?

²³ Hãy quay về nghe lời ta sửa dạy.

Này ta tuôn đổ thần khí ta trên các ngươi,

khiến các ngươi hiểu rõ lời ta dạy bảo.

²⁴ Vì khi ta gọi, các ngươi đã khước từ;

ta đưa tay ra, chẳng ai buồn để ý.

²⁵ Các ngươi đã coi thường mọi lời ta khuyên nhủ,

đã không chấp nhận lời sửa dạy của ta.

²⁶ Còn ta, ta sẽ nhạo cười ngày ngươi gặp hoạ,

sẽ chế giễu khi kinh hoàng ập xuống trên ngươi,

²⁷ khi kinh hoàng ập xuống như cơn bão

và tai hoạ đến tựa cuồng phong,

khi cùng quẫn với đau thương

cứ trên ngươi mà giáng xuống.

²⁸ Lúc ấy thiên hạ sẽ kêu đến ta, nhưng ta chẳng đáp lời,

sẽ kiếm tìm ta, nhưng không sao gặp được.

²⁹ Vì hiểu biết Ðức Chúa, chúng chẳng ưa,

kính sợ Ðức Chúa, chúng không chọn,

³⁰ vì chúng không chấp nhận lời ta khuyên răn,

và khinh nhờn điều ta sửa dạy,

³¹ nên chúng phải gánh hậu quả việc chúng làm,

chuốc vào thân hết mọi điều chúng toan tính.

³² Ngây thơ mà bướng bỉnh, ắt sẽ phải thiệt thân;

ngu đần mà vô tâm, tránh sao khỏi tự diệt.

³³ Ai nghe ta sẽ sống an toàn,

được yên ổn, chẳng sợ chi tai hoạ."

 

CHIA SẺ

   

Hôm nay, chúng ta mừng lễ trọng thể các Thánh nam nữ. Họ là những người tôi tớ trung tín và khôn ngoan của Thiên Chúa. Đây cũng là một biến cố rất thích hợp để đoàn hành hương chúng ta tiếp tục hành trình của mình với sách Châm Ngôn. Xin các Thánh giúp chúng ta học lấy được sự khôn ngoan mà các Ngài đã sống.

Tầm quan trọng của khôn ngoan (c.1-6). Tất cả những gì bạn cần để thành công là tùy thuộc vào khi bạn nhận lãnh sự khôn ngoan của Thiên Chúa. “Thành công” nghĩa rộng hơn nhiều so với việc kiếm sống. Điều đó có nghĩa là biến cuộc sống bản thân thành việc tôn vinh Thiên Chúa và phục vụ tha nhân. Khôn ngoan quan trọng hơn nhiều so với sự giàu có và quyền lực (Cn 8:12-21) bởi vì khôn ngoan giúp cho bạn xây dựng cho sự vĩnh cửu.

Hướng dẫn đạt được sự khôn ngoan (c.7-19). “Kính sợ Thiên Chúa” nghĩa là tôn kính Thiên Chúa và Lời Ngài, một sự sẵn sàng để lắng nghe và mau mắn vâng phục. Thiên Chúa dùng những người khác nhau để dạy cho bạn sự khôn ngoan, và bạn phải tỉnh thức với từng bài học. Lưu ý đến những lời cảnh báo: “Đừng quên! Đừng chấp nhận! Đừng đi!” Thiên Chúa nói không điều đó có nghĩa Ngài có thể nói có với những điều khác.

Lời mời gọi khôn ngoan (c.20-33). Khôn ngoan giống như một người phụ nữ đẹp mời một người đói để dự một buổi tiệc lớn (Cn 1:20-33; 8:1tt; 9:1tt). Ngu dại giống như một người phụ nữ xấu tính dụ dỗ một người ngây thơ vào con đường tội lỗi (5:1tt; 6:20tt; 7:1tt). Chấp nhận lời mời gọi khôn ngoan và bạn sẽ được chúc phúc; chấp nhận lời mời gọi ngu dại và bạn sẽ bị hủy hoại.

Những hình thức khôn ngoan nào mà bạn nhận được từ những người khác ? Đâu là những phương châm mà những người huấn luyện bạn, những bậc làm cha mẹ, quý thầy, cô giáo, các anh chị giáo lý viên… đã uốn nắn và khuôn đúc lên bạn như ngày hôm nay ? Bạn đang tìm kiếm cho mình mẫu khôn ngoan nào ?